Co to jest bakteryjne zapalenie pochwy (waginoza bakteryjna)?
Bakteryjne zapalenie pochwy (łac. bacterial vaginosis, BV) to zaburzenie naturalnej flory bakteryjnej pochwy, w którym dochodzi do nadmiernego namnażania bakterii beztlenowych przy jednoczesnym spadku liczby bakterii kwasu mlekowego (Lactobacillus). Te „dobre” bakterie są odpowiedzialne za utrzymanie prawidłowego, kwaśnego pH pochwy i ochronę przed infekcjami.
Waginoza bakteryjna nie jest klasyczną chorobą przenoszoną drogą płciową, ale częściej występuje u kobiet aktywnych seksualnie. To jedno z najczęstszych schorzeń intymnych u kobiet w wieku rozrodczym.
Przyczyny bakteryjnego zapalenia pochwy
Do wystąpienia BV dochodzi, gdy naturalna równowaga mikroflory pochwy zostaje zaburzona. Przyczyną jest nadmierny wzrost bakterii beztlenowych, takich jak Gardnerella vaginalis, Mobiluncus, Prevotella czy Mycoplasma hominis.
Czynniki sprzyjające rozwojowi infekcji:
-
częste zmiany partnerów seksualnych,
-
stosowanie antybiotyków (niszczących florę bakteryjną),
-
irygacje pochwy i używanie środków do higieny intymnej z detergentami,
-
stosowanie wkładek wewnątrzmacicznych (spirali),
-
obniżona odporność organizmu,
-
długotrwały stres,
-
zaburzenia hormonalne, np. w okresie menopauzy.
Objawy bakteryjnego zapalenia pochwy
U części kobiet choroba może przebiegać bezobjawowo, jednak najczęstsze dolegliwości to:
-
szary lub białawy, rzadki upław o nieprzyjemnym, „rybim” zapachu, nasilającym się po stosunku,
-
świąd i pieczenie okolic intymnych,
-
uczucie suchości lub podrażnienia pochwy,
-
niekiedy ból podczas współżycia (dyspareunia),
-
pieczenie przy oddawaniu moczu.
Objawy zwykle nasilają się po menstruacji lub po kontaktach seksualnych.
Diagnostyka bakteryjnego zapalenia pochwy
Rozpoznanie waginozy bakteryjnej ustala się na podstawie badania ginekologicznego oraz oceny wydzieliny pochwowej. Stosowane są:
-
ocena kliniczna według kryteriów Amsela, obejmująca:
-
jednorodną, szarawą wydzielinę,
-
pH pochwy powyżej 4,5,
-
obecność tzw. komórek jeżowych (clue cells) w badaniu mikroskopowym,
-
charakterystyczny zapach po dodaniu KOH („test rybiego zapachu”),
-
-
badanie mikrobiologiczne (posiew) – potwierdza obecność bakterii beztlenowych,
-
testy PCR – umożliwiają dokładne wykrycie patogenów w próbce wydzieliny.
Prawidłowa diagnoza jest istotna, ponieważ objawy BV mogą być podobne do grzybiczego zapalenia pochwy lub zakażeń przenoszonych drogą płciową.
Leczenie bakteryjnego zapalenia pochwy
Celem leczenia jest przywrócenie naturalnej równowagi bakteryjnej pochwy i eliminacja drobnoustrojów chorobotwórczych.
-
Leczenie farmakologiczne:
-
antybiotyki – najczęściej metronidazol (doustnie lub dopochwowo) albo klindamycyna (w kremie dopochwowym lub tabletkach),
-
w niektórych przypadkach lekarz może zalecić inne leki przeciwbakteryjne lub leczenie partnera seksualnego (jeśli infekcje nawracają).
-
-
Terapia wspomagająca:
-
preparaty z probiotykami ginekologicznymi (zawierającymi bakterie Lactobacillus), stosowane dopochwowo lub doustnie w celu odbudowy flory,
-
unikanie irygacji, mydeł i płynów zapachowych,
-
noszenie przewiewnej bielizny z bawełny.
-
-
Leczenie nawrotów:
-
przy częstych nawrotach możliwe jest leczenie podtrzymujące – np. metronidazol dopochwowo 2× w tygodniu przez kilka miesięcy,
-
stosowanie probiotyków przez dłuższy czas w celu stabilizacji mikrobioty pochwy.
-
Profilaktyka i zalecenia
Aby zmniejszyć ryzyko nawrotów waginozy bakteryjnej, należy:
-
unikać irygacji i nadmiernej higieny intymnej,
-
stosować delikatne środki myjące o neutralnym pH,
-
nosić przewiewną, bawełnianą bieliznę,
-
ograniczyć liczbę partnerów seksualnych i używać prezerwatyw,
-
unikać kąpieli w basenach chlorowanych, które zaburzają pH pochwy,
-
stosować probiotyki dopochwowe po antybiotykoterapii,
-
dbać o odporność i zdrowy styl życia.
Podsumowanie
Bakteryjne zapalenie pochwy to częsta, ale w pełni uleczalna dolegliwość, jeśli zostanie odpowiednio rozpoznana i leczona. Kluczowe jest szybkie wdrożenie terapii antybakteryjnej, odbudowa flory pochwy oraz unikanie czynników sprzyjających nawrotom. Regularne wizyty u ginekologa i świadoma higiena intymna to najlepsza profilaktyka przed ponownym wystąpieniem choroby.
