Łysienie

Co to jest łysienie?

Łysienie (łac. alopecia) to nadmierna utrata włosów, prowadząca do ich przerzedzenia lub całkowitego wyłysienia w określonych obszarach skóry głowy lub ciała.

Wyróżnia się wiele typów łysienia, które różnią się przyczynami, przebiegiem i rokowaniem. Najczęstsze postaci to:

łysienie androgenowe (męskie i żeńskie) – związane z działaniem hormonów androgenowych,
łysienie plackowate – o podłożu autoimmunologicznym,
łysienie telogenowe – po stresie, chorobie, porodzie lub kuracji lekami,
łysienie bliznowaciejące – w wyniku trwałego uszkodzenia mieszków włosowych,
łysienie anagenowe – spowodowane toksycznym działaniem leków (np. chemioterapii).

Łysienie nie jest tylko problemem estetycznym — często stanowi objaw zaburzeń hormonalnych, metabolicznych lub immunologicznych.

Przyczyny łysienia

Przyczyny zależą od rodzaju łysienia, ale najczęściej mają charakter wieloczynnikowy – genetyczny, hormonalny, środowiskowy i immunologiczny.

Najczęstsze przyczyny:

predyspozycje genetyczne (łysienie androgenowe),
zaburzenia hormonalne – nadmiar androgenów, niedoczynność lub nadczynność tarczycy, PCOS, menopauza,
przewlekły stres i napięcie emocjonalne,
niedobory pokarmowe – żelaza, cynku, biotyny, witamin z grupy B, D i E,
infekcje skóry głowy (bakteryjne, grzybicze),
choroby autoimmunologiczne (np. toczeń rumieniowaty, łysienie plackowate),
leki – chemioterapeutyki, retinoidy, leki przeciwdepresyjne, antykoagulanty,
ciąża i połóg – nagłe zmiany hormonalne,
czynniki mechaniczne – zbyt ciasne upięcia, częste farbowanie, trwała ondulacja,
choroby ogólnoustrojowe – anemia, cukrzyca, choroby tarczycy, infekcje przewlekłe.

Objawy łysienia

Objawy różnią się w zależności od rodzaju choroby, ale wspólnym elementem jest zwiększona utrata włosów oraz pogorszenie ich kondycji.

Typowe objawy:

nadmierne wypadanie włosów podczas mycia lub czesania,
przerzedzenie włosów na czubku głowy lub w okolicy czołowej,
cofanie się linii włosów (tzw. zakola),
łamliwość i ścieńczenie włosów,
widoczne prześwity skóry głowy,
w łysieniu plackowatym – ogniska całkowitego wyłysienia o gładkiej powierzchni,
w łysieniu bliznowaciejącym – blizny i brak mieszków włosowych.

Często towarzyszy temu świąd, pieczenie lub uczucie napięcia skóry głowy, co wskazuje na proces zapalny.

Diagnostyka łysienia

Rozpoznanie przyczyny łysienia wymaga szczegółowej diagnostyki dermatologiczno-endokrynologicznej.

Podstawowe badania:

Wywiad medyczny i ocena trychologiczna,
Trichoskopia – badanie włosów i skóry głowy w powiększeniu,
Badania laboratoryjne:
- morfologia krwi, ferrytyna, żelazo,
- TSH, FT3, FT4 (funkcja tarczycy),
- poziom androgenów (testosteron, DHEA-S, SHBG),
- witamina D3, B12, kwas foliowy,
- glukoza i insulina (w kierunku insulinooporności),
Biopsja skóry głowy – przy podejrzeniu łysienia bliznowaciejącego,
Badania mikrobiologiczne – przy infekcjach skóry głowy.

Leczenie łysienia

Leczenie zależy od rodzaju i przyczyny łysienia. Zazwyczaj jest wielokierunkowe i wymaga cierpliwości, ponieważ efekty pojawiają się po kilku miesiącach.

1. Leczenie farmakologiczne:

Minoksydyl – miejscowo (płyny, pianki) – pobudza wzrost włosów i wydłuża fazę anagenu,
Finasteryd (u mężczyzn) – lek doustny hamujący działanie DHT (dihydrotestosteronu),
Dutasteryd – silniejszy inhibitor DHT,
Spironolakton lub flutamid (u kobiet) – blokery receptorów androgenowych,
Kortykosteroidy – miejscowo lub w iniekcjach w łysieniu plackowatym,
Immunoterapia miejscowa (np. difenylocyklopropenon) – przy łysieniu plackowatym,
Suplementacja niedoborów – żelazo, cynk, biotyna, witaminy D i B12.

2. Leczenie trychologiczne i dermatologiczne:

Mezoterapia skóry głowy – wstrzykiwanie koktajli witaminowych i substancji odżywczych,
Osocze bogatopłytkowe (PRP) – stymuluje regenerację mieszków włosowych,
Laseroterapia niskoenergetyczna (LLLT) – poprawia mikrokrążenie skóry głowy,
Karboksyterapia – wprowadzanie dwutlenku węgla pod skórę dla poprawy ukrwienia,
Przeszczep włosów (metoda FUE lub FUT) – w zaawansowanych przypadkach łysienia androgenowego.

3. Leczenie wspomagające:

dieta bogata w białko, żelazo, cynk, kwasy omega-3 i witaminy,
redukcja stresu – techniki relaksacyjne, sen, aktywność fizyczna,
delikatna pielęgnacja włosów – unikanie wysokich temperatur, farbowania i ciasnych upięć.

Domowe sposoby wspomagające leczenie

Choć nie zastąpią leczenia medycznego, mogą wspierać regenerację włosów:

wcierki z kofeiną, olejkiem rozmarynowym lub miętowym,
masaże skóry głowy – poprawiają ukrwienie i stymulują mieszki włosowe,
olejowanie włosów (np. olej rycynowy, arganowy, kokosowy),
dieta bogata w pełnowartościowe białko i mikroelementy,
unikanie stresu oksydacyjnego (papierosy, alkohol, brak snu).

Profilaktyka łysienia

Aby zapobiegać nadmiernemu wypadaniu włosów, należy:

stosować zbilansowaną dietę bogatą w żelazo, witaminę D i biotynę,
dbać o higienę skóry głowy,
unikać agresywnych zabiegów fryzjerskich i kosmetyków z alkoholem,
regularnie wykonywać badania hormonalne i kontrolować tarczycę,
ograniczyć stres i zadbać o regenerujący sen,
w okresach osłabienia organizmu (np. jesień, stres, połóg) stosować suplementy wspomagające wzrost włosów.

Kiedy zgłosić się do lekarza?

Konsultacja dermatologiczna lub trychologiczna jest konieczna, gdy:

wypadanie włosów trwa dłużej niż 3 miesiące,
pojawiają się widoczne prześwity lub ogniska wyłysienia,
towarzyszy temu świąd, łuszczenie lub stan zapalny skóry głowy,
utrata włosów nastąpiła nagle lub po silnym stresie,
w rodzinie występuje łysienie androgenowe,
włosy stają się coraz cieńsze i słabsze mimo prawidłowej pielęgnacji.

Podsumowanie

Łysienie to nie tylko problem estetyczny, ale często objaw zaburzeń hormonalnych, autoimmunologicznych lub metabolicznych. Wczesna diagnoza i wdrożenie leczenia zwiększają szansę na zatrzymanie procesu utraty włosów i ich odrost.

Najskuteczniejsze efekty przynosi zintegrowane podejście: leczenie farmakologiczne, trychologiczne, właściwa dieta, pielęgnacja i kontrola stresu.